Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to prove

  • 1 praesto

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praesto

  • 2 praestu

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praestu

  • 3 coarguō

        coarguō uī, —, ere    [com- + arguo], to overwhelm with proof, refute, silence, expose, convict, prove guilty: refelli, coargui putat esse turpissimum: tot testibus coargui: Lentulum dissimulantem coarguunt sermonibus, S.: ut coram coarguebantur, fassi omnes, L.: aliquem avaritiae: commutati indicii. — To prove, demonstrate, show, establish, expose, refute: fuga laboris desidiam coarguit: crimen suspicionibus: improbitatem: Lacedaemoniorum tyrannidem, N.: quam (legem) usus coarguit, has proved injudicious, L.: domini aures, betrays, O.: Osos non esse Germanos, Ta.
    * * *
    coarguere, coargui, - V TRANS
    refute; show, demonstrate; overwhelm w/proof; silence; convict; prove guilty

    Latin-English dictionary > coarguō

  • 4 arguō

        arguō uī, ūtus, ere    [ARG-], to make known, show, prove, manifest, disclose, declare, betray: genus arguitur voltu, O.: Degeneres animos timor arguit, V.: amantem silentium Arguit, H.— Pass reflex., to betray oneself: Laudibus arguitur vini vinosus Homerus, H. — To accuse, complain of, inform against, charge, blame, denounce: servos: ambigue dictum, censure, H.: quid arguis? What is your accusation?: ea culpa quam arguo, L.: facinoris: sceleris: culpae regem, L.: occupandae rei p. argui, Ta.: me timoris, V.: te hoc crimine: quo (crimine) argui posset, N.: id quod me arguis: de quibus verbo: civīs Romanos necatos esse: pulsum (me esse), V.: me patrium temerasse cubile Arguit, O.: animalia mensis Arguit imponi, censured the practice, O.: occidisse patrem arguitur.
    * * *
    arguere, argui, argutus V TRANS
    prove, argue, allege; disclose; accuse, complain of, charge, blame, convict

    Latin-English dictionary > arguō

  • 5 experior

        experior pertus, īrī, dep.    [1 PAR-], to try, prove, test, experience, endure: hanc nunc experiamur, T: eos (amicos): vim eius (veneni) esse in servo: eandem belli fortunam, Cs.: laborem, V.: procos priores, seek to win back, V.: quidve ferat Fors, Virtute experiamur: quantum audeatis, L.: experiundo scies, T.: experiendo cognovi: In experiundo ut essem, i. e. might have a full trial, T.: exorabile numen Fortasse experiar, may find, Iu. —In perf, to have tried, have learned, have experienced, know by experience: expertus es istius perfidiam: quod genus nullo telo traici posse, Cs.: metum fecerant expertis Gallicā clade, L.: expertus (eum) fidelem in Ganymede, H.: experto credite, quantus adsurgat, V.: expertus bellis animus, Ta. — To measure strength with, contend with: ut interire quam Romanos non experiri mallet, N.: Turnum in armis, V.— To try, undertake, attempt, make trial, undergo, experience: Bis terque expertus frustra, H.: Omnia priusquam armis, resort to everything before using, T.: omnia de pace: extremum auxilium, the last resort, Cs.: extrema omnia, S.: (terram) colendo facilem, find, V.: iudicium populi R., submit to, L.: experiar certe, ut hinc avolem: ut sine armis reduceret, etc., N.: vi contra vim experiundum putavit.— To try by law, go to law: Caecinae placuit experiri: alquid summo iure, submit to trial.
    * * *
    experiri, expertus sum V DEP
    test, put to the test; find out; attempt, try; prove, experience

    Latin-English dictionary > experior

  • 6 fīrmō

        fīrmō āvī, ātus, āre    [firmus], to make firm, strengthen, fortify, sustain: corpora firmari labore voluerunt: corpora cibo, L.: vestigia, V.— Fig., to fortify, strengthen, secure, confirm, assure, reinforce, make lasting: urbem colonis: locum munitionibus, Cs.: aditūs urbis, V.: aciem subsidiis, L.: vocem: firmatā iam aetate, matured: pacem, L.: pro firmato stare, L.— To strengthen in resolution, encourage, animate: animum consilio: nostros, Cs.: plebem provocatione, L.: animum pignore, V.: firmato voltu, with a resolute countenance, Ta.— To confirm, establish, show, prove, declare, make certain: fidem, T.: id (crimen) argumentis: foedera (dictis), V.
    * * *
    firmare, firmavi, firmatus V
    strengthen, harden; support; declare; prove, confirm, establish

    Latin-English dictionary > fīrmō

  • 7 perīclitor

        perīclitor ātus, ārī, dep.    [periculum], to try, prove, test, make trial of, put to the test: periclitemur, si placet, etc.: belli fortunam: periclitandae vires ingeni: periclitatis moribus amicorum, tested. —To put in peril, endanger, risk, hazard: non est in uno homine salus summa periclitanda rei p.— To try, make an attempt: cottidie quid nostri auderent, periclitabatur, Cs.— To venture, be bold, be enterprising: proeliis et periclitando tuti sunt, Ta.— To be in danger, incur danger, be imperilled, run risk: ut potius Gallorum vita quam legionariorum periclitaretur, Cs.: quid aliud quam ingeni famā periclitarer? L.: si esset in perficiendis pontibus periclitandum, Cs.
    * * *
    periclitari, periclitatus sum V DEP
    try, prove, test, make a trial of, put to the test/in peril; risk, endanger

    Latin-English dictionary > perīclitor

  • 8 probō

        probō āvī, ātus, āre    [probus], to make good, esteem good, approve, esteem, commend: quis est, qui non probet: villam, L.: alqd in ipsis: Caesar maxime probat coactis navibus mare transire, Cs.: antequam civitas suffecturum (armis) probaverit, declared him capable of bearing arms, Ta.: Vercingetorigem imperatorem, Cs.: alquem iudicem.— To make good, represent as good, recommend, make acceptable, show: (libros) tibi: nostrum officium: quibus de meo celeri reditu non probabam: multis se probavit, won favor with: mihi egregie probata est oratio tua, has pleased.—To make credible, show, prove, demonstrate: iudicibus Verrem contra leges pecunias cepisse: perfacile factu esse illis probat, etc., Cs.: hoc difficile est probatu: patrio pater esse metu probor, my fatherly anxiety proves me your father, O.— To test, inspect, try, judge by trial: censores villam publicam probaverunt, accepted after inspection, L.: amicitias utilitate, O.— To represent, pass off for: alquem pro illo: pro eunucho (sc. te), pass for, T.
    * * *
    probare, probavi, probatus V TRANS
    approve (of), esteem/commend/recommend/certify; give assent/approval/sanction; let; show to be real/true; examine/test/try/prove/demonstrate; get accepted

    Latin-English dictionary > probō

  • 9 vincō

        vincō vīcī, vīctus, ere    [1 VIC-].—In war, to conquer, overcome, get the better of, defeat, subdue, vanquish, be victorious: ut qui vicissent, iis quos vicissent imperarent, Cs.: navalibus pugnis Carthaginiensīs.—To prevail, succeed, overcome, win: iudicio: Fabio vel indice vincam, H.: factum est; vincimur, T.: Vicit iter durum pietas, made easy, V.: virgam, to win, V.: vicit tamen in Senatu pars illa, quae, etc., S.: cum in senatu vicisset sententia, quae, etc., L.: Othonem vincas volo, to outbid. —To overcome, overwhelm, prevail over: (naves) neu turbine venti Vincantur, V.: flammam gurgitibus, extinguish, O.: Vincunt aequora navitae, master, H.: Victaque concessit prisca moneta novae, O.: Blanda quies furtim victis obrepsit ocellis, O.: ubi aëra vincere summum Arboris... potuere sagittae, i. e. surmount, V.: viscera flammā, i. e. to cook, V.—To outlast, survive: (Aesculus) Multa virum volvens durando saecula vincit, V.: vivendo vici mea fata, V.—Fig., to prevail, be superior, convince, refute, constrain, overcome: naturam studio, Cs.: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem: vinci a voluptate: peccavi, fateor, vincor, T.: victus patris precibus lacrimisque, L.: est qui vinci possit, H.: Victus amore pudor, O.: victus animi respe<*>t, V.: Ergo negatum vincor ut credam, am constrained, H.: verbis ea vincere, i. e. to express worthily, V.—To overmatch, surpass, exceed, excel: terrae magnitudinem: morum inmanitate beluas: mulierculam mollitiā, H.: Scribere, quod Cassi opuscula vincat, H.—To prove triumphantly, show conclusively, demonstrate: si doceo non ab Habito, vinco ab Oppianico, prove (the fact): vici unam rem... vici alteram, I have established one point: vince deinde, bonum virum fuisse Oppianicum: Vincet enim stultos ratio insanire nepotes, H.: Nec vincet ratio hoc, tantumdem ut peccet idemque Qui, etc., H.—To prevail, gain the point, carry the day: cui si esse in urbe tuto licebit, vicimus: Vicimus et meus est, O.: vincite, si ita voltis, have your way, Cs.: viceris, enjoy your victory, T.
    * * *
    vincere, vici, victus V
    conquer, defeat, excel; outlast; succeed

    Latin-English dictionary > vincō

  • 10 convinco

    convincere, convici, convictus V TRANS
    conquer, establish; convince; overcome, demonstrate, prove clearly; grant; find guilty/against, convict; prove wrong, refute (person/statement); expose

    Latin-English dictionary > convinco

  • 11 coarguo

    cŏ-argŭo, ŭi, 3, v. a., orig., to assail a person or thing in different directions (cf. arguo init.); hence, jurid. t. t.
    I.
    Aliquem, to overwhelm with reasoning, refute, silence, expose; convict of guilt or crime, prove guilty (class., most freq. in Cic.;

    syn. convinco): Graecus testis... vinci, refelli, coargui putat esse turpissimum,

    Cic. Fl. 5, 11:

    criminibus coarguitur,

    id. Verr. 2, 4, 47, § 104:

    ut illum natura ipsius consuetudoque defendat, hunc autem haec cadem coarguant,

    id. Mil. 14, 36:

    decreto,

    Liv. 39, 28, 11:

    Lentulum dissimulantem coarguunt praeter litteras sermonibus, etc.,

    Sall. C. 47, 2:

    Libonem in senatu,

    Suet. Tib. 25:

    in exprobrando et coarguendo acer (gestus),

    Quint. 11, 3, 92 al. —With gen. of the crime:

    aliquem avaritiae,

    Cic. Verr. 2, 5, 59, § 153:

    commutati indicii,

    id. Sull. 15, 44:

    sceleris,

    Plin. 11, 37, 71, § 187: facinoris Tac. A. 13, 20.—
    II.
    Aliquid, to prove incontestably a crime, a wrong, a fallacy, etc., to demonstrate or show to be wrong, to refute (cf. arguo, II.):

    sin autem fuga laboris desidiam coarguit, nimirum, etc.,

    Cic. Mur. 4, 9:

    rem certioribus argumentis,

    Auct. Her. 2, 5:

    certum crimen multis suspitionibus,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83:

    errorem,

    id. Ac. 1, 4, 13:

    perfidiam,

    id. Fam. 3, 8, 7:

    mendacium,

    id. Lig. 5, 16:

    Lacedaemoniorum tyrannidem,

    Nep. Epam. 6, 4:

    temeritatem artis,

    Suet. Dom. 15:

    vitia,

    Quint. 2, 6, 3:

    iniquitatem,

    Tac. A. 3, 12:

    quam (legem) usus coarguit,

    which experience has proved to be injudicious, Liv. 34, 6, 4; cf. id. 31, 25, 9:

    quod coarguunt fici,

    disprove, Plin. 16, 31, 56, § 130:

    domini coarguit aures,

    betrays, publishes, makes known, Ov. M. 11, 193 (cf. arguo, II. fin.).—With a clause as object:

    quod falsum esse pluribus coarguitur,

    Quint. 4, 2, 4; Auct. B. Alex. 68.

    Lewis & Short latin dictionary > coarguo

  • 12 firmo

    firmo, āvi, ātum, 1, v. a. [firmus], to make firm or fast, to strengthen, fortify, support (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    lacertos,

    Lucr. 6, 397:

    corpora juvenum firmari labore voluerunt,

    Cic. Tusc. 2, 15, 36:

    corpora cibo,

    Liv. 27, 13 fin.:

    vexatos milites quiete,

    Curt. 9, 10:

    praegnantes largo pascuo,

    Col. 6, 27, 10:

    bitumen aeramentis illinitur firmatque ea contra ignes,

    Plin. 35, 15, 51, § 182:

    remedium ad dentium mobilĭs firmandos,

    id. 21, 31, 105, § 180:

    aestuaria aggeribus et pontibus,

    Tac. A. 4, 73:

    vestigia,

    Verg. A. 3, 659:

    gradum,

    Quint. 9, 4, 129:

    alvum solutam,

    to bind, Cels. 1, 3; Plin. 14, 18, 22, § 117.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fortify, strengthen, secure; to make lasting, durable, permanent:

    (Romulus) urbem auspicato condere, et firmare dicitur primum cogitavisse rem publicam,

    Cic. Rep. 2, 3; cf.:

    urbem colonis firmare,

    id. ib. 2, 18; so,

    novam civitatem,

    id. ib. 2, 7:

    provinciam pace praesidiisque,

    id. Fam. 1, 7, 4:

    locum magnis munitionibus,

    Caes. B. G. 6, 29, 3:

    turres praesidiis,

    Sall. J. 23, 1:

    aditum urbis,

    Verg. A. 11, 466:

    aciem subsidiis,

    Liv. 9, 17, 15:

    latronum opes firmare atque augere,

    Cic. Off. 2, 11, 40;

    in aliquos imperium,

    id. Sull. 11, 32:

    vocem,

    id. de Or. 3, 61, 227:

    firmari consuetudine,

    Quint. 11, 3, 24:

    quorum (hominum) cum adolescentiae cupiditates defervissent, eximiae virtutes firmata jam aetate exstiterunt,

    Cic. Cael. 18, 43; cf.:

    animus adolescentis nondum consilio ac ratione firmatus,

    id. Clu. 6, 13:

    firmata stirpe virtutis,

    id. Cael. 32, 79:

    pacem amicitiamque,

    Liv. 9, 3, 10:

    memoria praecipue firmatur atque alitur exercitatione,

    Quint. 1, 1, 36; so,

    memoriam,

    id. 2, 4, 15:

    opinio omnium gentium firmata consensu,

    Cic. Div. 1, 1, 1:

    non tamen pro firmato stetit magistratus ejus jus,

    Liv. 4, 7, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To strengthen in resolution, to encourage, animate:

    cujus adventus Pompeianos compressit nostrosque firmavit, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 65, 2:

    donec firmaret consilio patres auctor,

    Hor. C. 3, 5, 46: suos, Just. 2, 11:

    plebem hinc provocatione, hinc tribunicio auxilio,

    Liv. 3, 55:

    cunctos alloquio et cura sibique et proelio,

    Tac. A. 1, 71:

    animum exemplis,

    id. ib. 16, 35:

    animum praesenti pignore,

    Verg. A. 3, 611:

    firmatus animi,

    Sall. Hist. Fragm. 3, 24, p. 236 ed. Gerl. (ap. Arus. Mess. p. 232 ed. Lindem.).—
    2.
    In fidelity, to make sure of, secure:

    civitates obsidibus,

    Hirt. B. G. 8, 27.—
    3.
    to confirm, show, prove; to affirm, assert, declare, promise the correctness or truth of a circumstance, statement, etc. (less freq. than confirmo, affirmo):

    cum intelligat, quam multa firmentur jure jurando,

    Cic. Leg. 2, 7, 16:

    si vis et natura fati ex divinationis ratione firmabitur,

    id. Fat. 5, 11:

    firmatam dare fidem,

    Plaut. Mil. 2, 5, 45; so,

    fidem,

    Ter. And. 3, 1, 4; id. Hec. 4, 2, 5:

    vix quidquam firmare ausim,

    Tac. A. 1, 81; 6, 6; id. H. 2, 9:

    hoc genus in rebus firmandum est multa prius quam Ipsius rei rationem reddere possis,

    to prove, Lucr. 6, 917:

    da augurium, atque haec omina firma,

    Verg. A. 2, 691; so,

    numina,

    id. ib. 8, 78.—
    (β).
    With object-clauses:

    seque et ibi futurum, ubi praescripserit et ea facturum, quae imperarit obsidibus datis firmat,

    Hirt. B. G. 8, 48, 9; cf.:

    paratis omnium animis reversuros firmaverunt,

    Tac. H. 2, 9:

    firmare necesse est, nil esse in promptu, etc.,

    Lucr. 6, 940.—In pass. with a subject-clause:

    sata bene provenire firmantur,

    Pall. 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > firmo

  • 13 probo

    prŏbo, āvi, ātum, āre, v. a. [1. probus].
    I.
    To try, test, examine, inspect, judge of any thing in respect of its goodness, fitness, etc. (rare in class. Lat.; not in Cic. or Cæs.; in eccl. Lat. very freq.).
    A.
    Lit.:

    militem neque a moribus neque a fortunā probabat, sed tantum a viribus,

    Suet. Caes. 65:

    tus probatur candore, etc.,

    Plin. 12, 14, 32, § 65:

    mucronem cultri ad buccam,

    Petr. 70:

    terram amaram sive macram,

    Plin. 17, 5, 3, § 33:

    denarios,

    id. 33, 9, 46, § 132:

    pecuniam,

    Dig. 46, 3, 39; cf.:

    sicut probavi ipse,

    have learned, proved by experience, Pall. 12, 7, 22:

    aurum per ignem probatur,

    Vulg. 1 Pet. 1, 7:

    juga boum,

    id. Luc. 14, 19.—
    B.
    Trop.:

    tuo ex ingenio mores alienos probas,

    judge of, Plaut. Pers. 2, 2, 30; id. Trin. 4, 3, 42:

    amicitias utilitate,

    Ov. P. 2, 3, 8.— So, to test, try, prove, examine the mind or heart:

    ipsi vos probate,

    Vulg. 2 Cor. 13, 5; cf. id. Zach. 13, 9; id. Psa. 138, 1 et saep.—
    II.
    To esteem as good, serviceable, fit, just, etc.; to be satisfied with, to approve a thing (class.; cf.

    comprobare): quis est, qui non probet, qui non laudet?

    Cic. Mil. 28, 77:

    istam rationem laudo vehementer et probo,

    id. Fam. 7, 1, 5: Cato ea sentit, quae non probantur in vulgus, id. Par. prooem.; id. Fin. 2, 1, 1:

    Asia picem Idaeam maxime probat,

    Plin. 14, 20, 25, § 128.—With objectclause:

    Caesar maxime probat coactis navibus mare transire et Pompeium sequi,

    Caes. B. C. 1, 29.—
    B.
    In partic. (mil. t. t.), to approve for military service, to recruit, enlist: quo (die) primum probati sunt, Traj. ap. Plin. Ep. 10, 30, 2.—
    C.
    To declare any thing well done, to express approbation of, to approve a thing:

    laudant fabrum atque aedes probant,

    Plaut. Most. 1, 2, 20:

    domum,

    Cic. Fam. 5, 6, 3:

    villam,

    Liv. 4, 22:

    petentibus, ut ad opera probanda, anni et sex mensium tempus prorogaretur,

    id. 45, 15:

    plausu probatae puellae,

    Juv. 11, 164.—
    D.
    To approve a person, to recognize as fit or worthy:

    ad unum Vercingetorigem probant imperatorem,

    Caes. B. G. 7, 63, 6:

    quā impudentiā est, eumne testem improbabit quem judicem probarit?

    Cic. Rosc. Com. 15, 45.—
    III.
    To represent or show a thing to be good, serviceable, fit, right, etc., to make acceptable, to recommend; and: aliquid alicui, to convince one of any thing:

    quos (libros), ut spero, tibi valde probabo,

    Cic. Att. 4, 14, 1:

    officium meum P. Servilio,

    id. Verr. 2, 4, 38, § 82:

    causam alicui,

    id. Quint. 30, 92:

    nostrum officium ac diligentiam,

    id. Div. in Caecil. 22, 72:

    factum suum alicui,

    id. Att. 16, 7, 4:

    omnia facta dictaque mea sanctissimis moribus tuis,

    Plin. Ep. 10, 3 (20), 3.—With de:

    quibus de meo celeri reditu non probabam,

    Cic. Att. 16, 7, 4: se alicui, to make one's self acceptable:

    (Epicurus) multis se probavit,

    id. Fin. 2, 25, 81:

    quā in legatione (Ligarius) et civibus et sociis ita se probavit, ut, etc.,

    id. Lig. 1, 2.— Pass.:

    mihi egregie probata est oratio tua,

    has pleased, Cic. Tusc. 4, 4, 8.—
    B.
    In partic., to make a thing credible, to show, prove, demonstrate:

    crimen,

    Cic. Fl. 37, 93:

    his ego judicibus non probabo, C. Verrem contra leges pecunias cepisse?

    id. Verr. 2, 1, 4, § 10:

    causam paucis verbis,

    id. Balb. 21, 49:

    se memorem probare,

    grateful, id. Fam. 10, 24, 1:

    perfacile factu esse illis probat, conata perficere,

    Caes. B. G. 1, 3:

    hoc difficile est probatu,

    Cic. Tusc. 5, 1, 1:

    et patrio pater esse metu probor,

    my paternal fear shows that I am your father, Ov. M. 2, 91:

    sicut Thrasvmachi probat exitus,

    Juv. 7, 204.—With se: malo praesens observantiā, indulgentiā, assiduitate memorem me tibi probare, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1.—
    C.
    To represent, pass off a person for another:

    loquebantur suppositum in ejus locum, quem pro illo probare velles,

    Cic. Verr. 2, 5, 30, § 78:

    quod tu istis lacrumis te probare postulas, Non pluris refert quam, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 1, 101.—So absol.: forma et aetas ipsast, facile ut pro eunucho probes, pass for one, Ter. Eun. 2, 3, 84.—Hence, prŏbātus, a, um, P. a.
    A. 1.
    Of persons:

    ceterarum homines artium spectati et probati,

    Cic. de Or. 1, 27, 124:

    ingeniosos et opulentos, et aetatis spatio probatos,

    id. Top. 19, 73:

    operum probatissimi artifices,

    Col. 11, 1, 6:

    probatissima femina,

    most excellent, Cic. Caecin. 4, 10.—
    2.
    Of things:

    argentum,

    Plaut. Pers. 4, 6, 1:

    probata experimento cultura,

    Quint. 10, 2, 2:

    boleti probatissimi,

    Plin. 16, 5, 11, § 31:

    probatissima palma,

    id. 23, 5, 52, § 98:

    probatissima statua,

    id. 34, 8, 19, § 53: probata et exspectata adulescentia, Lucil. ap. Non. 437, 13:

    moneta,

    Vulg. Gen. 23, 16.—
    B.
    Transf., pleasing, agreeable:

    ut nemo probatior primoribus patrum esset,

    Liv. 27, 8:

    probatissimus alicui,

    Cic. Planc. 11, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > probo

  • 14 adsevērō (ass-)

        adsevērō (ass-) āvī, ātus, āre    [ad + severus], to affirm, insist on, maintain, assert, aver: se ab Oppianico destitutum: ullā de re: utrum adseveratur in hoc? Is this seriously maintained?—To show, prove: originem, Ta.

    Latin-English dictionary > adsevērō (ass-)

  • 15 argūmentor

        argūmentor ātus sum, ārī, dep.    [argumentum], to adduce proof: quo pecunia pervenerit: facultās argumentandi. — To adduce in proof: illa quae sunt gravia: multa probabiliter, L.— To draw a conclusion: de eius voluntate.
    * * *
    argumentari, argumentatus sum V DEP
    support/prove by argument, reason, discuss; draw a conclusion; proven (PASS)

    Latin-English dictionary > argūmentor

  • 16 attestor (adt-)

        attestor (adt-) —, ārī    [ad + testor], to prove, confirm: hoc, Ph.

    Latin-English dictionary > attestor (adt-)

  • 17 com-probō (conp-)

        com-probō (conp-) āvī, ātus, āre,    to approve, assent to, sanction, acknowledge: sententiam: (bellum) ab omnibus comprobatur: orationem omnium adsensu, L.: alqd publice, N.—To prove, establish, attest, make good, show, confirm, verify, vindicate: nec hoc oratione solum, sed vitā: comprobat hominis consilium fortuna, Cs.: conprobato eorum indicio, S.: interitu (servi) esse ab hoc comprobatum venenum.

    Latin-English dictionary > com-probō (conp-)

  • 18 condemnō

        condemnō āvī, ātus, are    [com- + damno], to convict, condemn, sentence, find guilty: omnes sine dubitatione condemnant: reum: alquem iudicio turpissimo: hunc sibi, for his own benefit: arbitrium pro socio condemnari, in an arbitration on the partnership: alqm ambitūs: alqm capitis, capitally: iniuriarum: pecuniae publicae: rerum capitalium, S.: sponsionis: eodem crimine Sopatrum: quadruplo condemnari, be mulcted: alqm de aleā: de pecuniis repetundis. — To condemn, blame, disapprove: factum iudicio amicorum: aliquem inertiae: summae iniquitatis condemnari, Cs.: hominem de litteris conruptis.—Of a prosecutor, to convict, prosecute successfully, prove guilty: hoc crimine illum: alqm furti: istum omnium sententiis: inimicum.
    * * *
    condemnare, condemnavi, condemnatus V TRANS
    condemn, doom, convict; find guilty; (pass) sentence; blame, censure, impugn

    Latin-English dictionary > condemnō

  • 19 cōn-fīrmō

        cōn-fīrmō āvī, ātus, āre,    to make firm, make strong, establish, strengthen: vires nervosque, Cs.: confirmandi causā, Cs.—Fig., to strengthen, establish, reinforce, confirm: se, to recover: valetudinem: cum civitatibus pacem, Cs.: societatem, S.: suam manum: sese auxiliis, Cs.: Galliam praesidiis: regnum Persarum, N.: decretum, to ratify: acta Caesaris.—To confirm, animate, inspirit, cheer, encourage, make bold: animos verbis, Cs.: confirmato animo, iubet, etc., S.: timentes, Cs.: diffidentem rebus suis: territos, S.: sese, Cs.: eos multa pollicendo, uti pergerent, to persuade, S.: gladiatores spe libertatis, Cs.: confirmant ipsi se, one another. — To confirm, strengthen (in purpose or fidelity): Oppianicum accusatorem filio: confirmandorum hominum causā, Cs. — To corroborate, prove, demonstrate, support, establish: nostra argumentis: hoc visum (esse), Cs.: hoc de omnibus: crimen commenticium: his confirmatis rebus, Cs. —To assert, affirm, protest, give assurance, assure solemnly: ut possum confirmare: hoc, quod intellego: de re tantā nihil frustra, Cs.: illud iure iurando daturum, etc., Cs.: fidem inviolatam fore, S.: hoc, vitam mihi prius defuturam, etc.: inter se, Cs.: iure iurando confirmari oportere, ne, etc., Cs.

    Latin-English dictionary > cōn-fīrmō

  • 20 con-testor

        con-testor ātus, ārī, dep.,    to call to witness, invoke, appeal to: deos, ut res feliciter eveniret, Cs.: caelum.—Of a suit at law, to introduce, set on foot, set at issue: litem.— Pass: lite contestatā.— Fig., to prove, attest.—P. pass.: contestata virtus.

    Latin-English dictionary > con-testor

См. также в других словарях:

  • prove — W1S2 [pru:v] v past tense proved past participle proved or proven [ˈpru:vən] especially AmE ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(show something is true)¦ 2¦(be)¦ 3 prove yourself/prove something (to somebody) 4 prove yourself (to be) something 5 what is s …   Dictionary of contemporary English

  • prove — [ pruv ] (past participle proved or prov|en [ pruvn ] ) verb *** 1. ) transitive to provide evidence that shows that something is true: prove (that): You have to prove you are sorry for what you ve done. prove someone s innocence/guilt: He is… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • Prove You Wrong — Studioalbum von Prong Veröffentlichung 24. September 1991 Label Epic Records …   Deutsch Wikipedia

  • Prove — Prove, v. t. [imp. & p. p. {Proved}; p. pr. & vb. n. {Proving}.] [OE. prover, F. prouver, fr. L. probare to try, approve, prove, fr. probus good, proper. Cf. {Probable}, {Proof}, {Probe}.] 1. To try or to ascertain by an experiment, or by a test… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Prove It — Saltar a navegación, búsqueda «Prove It» Sencillo de Television del álbum Marquee Moon Lado B « Venus » Publicación 1977 …   Wikipedia Español

  • prove — 1 Prove, try, test, demonstrate are comparable when they mean to establish a given or an implied contention or reach a convincing conclusion by such appropriate means as evidence, argument, or experiment. The same distinctions in implications and …   New Dictionary of Synonyms

  • prove — / prüv/ vt proved, proved, or, prov·en, / prü vən/, prov·ing 1: to test the truth, validity, or genuineness of prove a will at probate 2 a: to establish the existence, truth, or validity of the charges were never …   Law dictionary

  • prove yourself — phrase to show how good you are at doing something The role gave him the chance to prove himself as an actor. Thesaurus: to do something well or better than someone elsesynonym Main entry: prove * * * prove yourself : to show that you are able to …   Useful english dictionary

  • Prove — Prove, v. i. 1. To make trial; to essay. [1913 Webster] 2. To be found by experience, trial, or result; to turn out to be; as, a medicine proves salutary; the report proves false. The case proves mortal. Arbuthnot. [1913 Webster] So life a winter …   The Collaborative International Dictionary of English

  • prove — ► VERB (past part. proved or proven) 1) demonstrate by evidence or argument the truth or existence of. 2) show or be seen to be: the scheme has proved a great success. 3) (prove oneself) demonstrate one s abilities or courage. 4) Law establish… …   English terms dictionary

  • Prove-It! — is a children s science show broadcast on CITV.60 Second Prove it! [http://en.wikipedia.org/wiki/ ] …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»